پژوهش خانم آزاد درباره جذب دانش آموزان به نماز
باسمه تعالی
اداره آموزش و پرورش منطقه 4 تهران
موضوع پژوهش: روش های جذب دانش آموزان به نماز
پژوهشگر: فاطمه آزاد
پست سازمانی: دبیر
دبیرستان :حضرت زهرا(س)
سال تحصیلی: 1391/1390
تقدیم:
تقدیم به یگانه بانوی دو عالم،مادر مهربان شیعیان جهان،دخت گرامی نبی اکرم(ص)،حضرت فاطمه (س).
تقدیم به مادری که هنر دینداری را با طپش پر مهر قلبش به ما آموخت و مشعل فروزان عشق به خدا را در وجودمان روشن ساخت و منشا خیرات و برکات دین اسلام است. خداوندا تمامی شیعیان جهان را پیرو راه این بانوی گرانقدر قرار ده.
هو المحبوب
تقدیر و تشکر:
معلم وجودش عشق است و روشنگر دل وجان .
سپاس و ستایش بیکران از آن او که هستی بخش جهان است و پدید آورنده ی انسان و درود و سلام بی پایان بر فرستادگان پاک و برگزیده اش که آنان را به راهنمایی جهانیان فرستاد.سلام بر انسان های با فضیلتی که از پرتو وجود خویش ، جان ها را روشنایی بخشیده و با شهد گوارای دانش ، کام طالبان علم حلاوت و روحشان را طراوت میبخشند.همه ی آنان که در پهن دشت زمان چون کوهی با صلابت ، قد برافراشته با همتی به وسعت هستی ، هر چه دارند ره توشه ی راهیان طریق معرفت می نمایند. باشد که در راه حق جویی ، حق گویی ، حق پویی بیدارتر ، پر شورتر و روشن بین تر گام برداریم.
چکیده :همه ی ما تاکنون در زمینه اهمیت نماز و آثار تربیتی آن به طور متعدد نکاتی را از همان آغاز کودکی شنیده ایم.درخانواده و مدرسه...در کتابهای گوناگون،رسانه ها و سایرمحافل دینی و مذهبیبهاهمیت نماز پرداخته شده وکم بیش با آن آشنا شده ایم. از جمله میدانیم که نماز به عنوان بهترین عبادت شناخته شده است ،فلسفه عبادات در اسلام چست؟نماز چه بعدی از ابعاد اطاعت شامل میشود؟نماز جماعت وسایر نمازها از چه دیدگاهی اهمیت دارد و رابطه آن عبادت که هدف نهایی خلقت انسان عبادت ورسیدن به سعادت است چگونه است ؟ و چه روشهای برای جذب دانش آموزان به این امر مهم وجود دارد. وچگونه دانش آموزان می توانند به آرامش روحی وروانی برسند .چون نماز مهم ترین رکن توحید وعبودیت می باشد ،پس باید با اهمیتواسرارآنآشناشویمودانشآموزانرابه اینفریضهی الهی علاقه مند نمائیم. انشاا...
مقدمه: اولین فریضه ای که پیامبر اکرم (ص) برای امت آورد ، نماز است . آخرین فریضه ای هم که تا هنگام مرگ از مکلف ساقط نمی گردد و موظف است که آنرا به هر نحو میسور به جا آورد نماز است. اول چیزی که طبق روایات واصله پس از مرگ از مسلمان میپرسند،نماز است که هرگاه مقبول افتد به سایر اعمال توجه می نمایند و اگر نماز مقبول نشود به سایر اعمال توجهی نمیگردد.
بعد از نماز ، دعا مستجاب میگردد. نماز تزکیه و تربیت است. نماز بهترین شعار انبیاء و اولیاء گرام است. نماز از شرایع دینی است و رضای پروردگار در نماز است. نماز ، منهاج و سراط انبیاء به سوی الله میباشد و برای نماز گزار دوستی فرشتگان،هدایت و ایمان،نور و معرفت وشناخت پروردگار،تشخیص حق از باطل،برکت در رزق و روزی ور احتی بدن و سلامت آن و کراهت و ناراحتی شیطان میباشد.نماز سلاح مومن علیه کافر و موجب اجابت دعا و قبولی اعمال است و زاد و توشه ی مومن در دنیا برای آخرت می باشدو نماز شفیع نمازگزار در نزد ملک الموت،مونس در قبر ، فرش نیکو در قبرش و پاسخ و جواب نکیر و منکر میباشد. بوسیله نماز بنده به درجه عالی و مقام والا میرسد زیرا نماز تسبیح و تهلیل ، تحمید و تکبیر ، تمجید و تقدیس الهی است . نماز قول حق و دعوت به سوی حق میباشد.
حضرت رسول(ص) فرمودند:(هر کس یک نماز را عمدا ترک کند ،کافر است.)
توصیف و تبیین مسئله :
در ابتدای شروع سال تحصیلی 91-90 بعنوان دبیر دین و زندگی در مقطع دبیرستان ، کارم را در کلاس با دعای فرج و یا دعای عهد آغاز نمودم. این روش مورد استقبال دانش آموزان قرار گرفته ودر جلسات بعدی با ورود به کلاس اصرار به قرائت دعای عهد داشتند. در جلسه ای بعد از اتمام دعا، مفاهیم دعای عهد را از دانش آموزان جویا شدم،نظرات متفاوتی ارائه نمودند. نظرات را جمع آوری کرده ، در یک جمله به آنان گفتم : تجدید بیعت روزانه همان انجام واجبات و دوری از محرمات میباشد و از مهم ترین واجبات دین ، نماز است.بحث در مورد نماز و فضایل آن گسترده شد و دانش آموزان شبهاتی در مورد نماز مطرح کردند.بعد از بحث و گفت و گو متوج شدم،عده ای از دانش آموزان تارک الصلوه و عده ای کاهل وغافل نسبت به نماز می باشند . جرقه ای در ذهنم ایجاد شد (که چگونه و با چه شیوه ای دانش آموزان را به نماز جذب و علاقه مند نمایم،تا عاملی جهت رسیدن به آرامش روحی و روانی
شود.)
اهمیت مسئله:
نماز ستون دین است.یگانه داروی آرام بخش روح وجان،یاد خداست.
آرامش گوهر گرانبهایی است که هدف بسیاری از اعمال وعبادات معرفی شده است.
ایمان برای رسیدن به آرامش است،نماز برای آرامش است.
ذکر خدا علاوه بر این که از بزرگترین عبادات وبهترین نیکی ها است،وسوسه های شیطانی نفس واضطراب وافسردگی وکسالت های روحی رابرطرف می کند وسرزمین روح وقلب آدمی را برای شکوفایی فضیلت ها آماده می سازد.دل در پرتو یاد خدا به آرامش می رسد ونگران او از آینده مبهم وتاریک به امید واطمینان تبدیل می شود.امام علی(ع) فرمودند:هرکس قلب خود را دایما به یاد خداوند آباد کند،اعمال آشکار وپنهان او نیک می شود ونیز فرموده اند:تداوم یاد خدا غذای روح وراه رستگاری است.
جمع آوری اطلاعات برای تشخیص بهتر مسئله:
در این مرحله برای تشخیص بهتر مسئله مورد بررسی،به جمع آوری اطلاعات بیشتری به صورت زیر پرداختم:
1-استفاده از روش مشاهده
2-استفاده از پرسش نامه
3-روش مصاحبه
4-جمع آوری عکس(در فصل آخر موجود است)
5-پرسش و پاسخ
بسمه تعالی
موضوع مشاهده: مشاهده و بررسی فضای نماز خانه
مشاهده کننده: فاطمه آزاد
تاریخ مشاهده30/8/90-1/2/9
مکان مشاهده: تهران،میدان حسین آباد،خیابان جوان شیر،دبیرستان حضرت زهرا(س)،نمازخانه مدرسه مذکور
موارد مشاهده: تعداد نماز گزاران،وضعیت ظاهری نماز خانه،تبلیغات.
نتایج مشاهده:
1- تعداد نماز گزاران10-8 نفر.
2-عدم نظافت نماز خانه.
3-مناسب نبودن فضای فیزیکی نماز خانه.
4-عدم شرکت پرسنل آموزشی در نماز .
5-محدودیت زمانی برای وضو.6-عدم حضور امام جماعت .
فرم مصاحبه:
مصاحبه کنندگان: دانش آموزان ستاد نماز :خانم خاکپور،خانم غفار پور.
مصاحبه شوندگان: دانش آموزان پایه اول،دوم و سوم.
تاریخ مصاحبه:15 /2/91-10/2/91
مکان مصاحبه: تهران،میدان حسین آباد،میدان جوان شیر،دبیرستان حضرت زهرا(س).
پرسش ها : در فیلم ضمیمه فصل آخر موجود است.
مشکلات دانش آموزان در عدم علاقه به نماز ونماز جماعت در مدرسه: 1-بی توجهی خانواده(پدرومادرو...)
2-عدم شرکت کادر مدرسه در نماز جماعت
3-عدم نظافت نمازخانه مدرسه
4-عدم اجازه دبیران به دانش آموزان در نماز اول وقت
5-عدم فرصت کافی جهت وضو گرفتن 6-نگرانی از رفتن سرویس ها
تجزیه وتحلیل اطلاعات:
تفکر و ارائه راه حل مناسب:
1-تشکیل جلسه با مسئول و معاون مدرسه.
2-تشکیل ستاد نماز.
3-تبلیغات ستاد نماز شامل:تهیه روزنامه دیواری،نشریه،بروشور،ماکت و ... .
4-استفاده از اتاق رایانه مدرسه جهت ارائه فیلم ها و سخنرانی های مرتبط با نماز.
5-تحقیق در باره ی فضائل و فلسفه ی نماز.
6-تحقیق درباره ی اثرات علمی وضو و نماز.
7-جذاب سازی فضای نمازخانه.
8-برگزاری همایش نماز.
9-تشکیل جلسات پرسش و پاسخ جهت رفع شبهات.
10-تلاش در جهت تشویق دانش آموزان در ترویج نماز در خانواده.
11-اهدای بروشور و نشریات به مدارس هم جوار.
12-اهدا جوایز به دانش آموزان نماز خوان.
اجرای راه حل با ذکر جزئیات:
شیوه های جذب نوجوانان به نماز:
1-ایجاد انگیزه در فرزندان:ایجاد انگیزه در مراحل ابتدایی نمازگزاری فرزندان بسیار کارساز است.تشویق،تایید،پاداش و هدیه دادن از ابزار های این روش است که والدین میتوانند در تربیت دینی و چذب فرزندانشان به نماز از آن بهره بگیرند.
2-بیان فلسفه و اینکه چرا باید نماز بخوانیم: دلیل و چرایی آن را نمیدانند و میگویند آنهایی که نماز خواندند به کجا رسیدند؟در پاسخ به آنها میگوییم : نماز تشکر از خداست به خاطر نعمت هایی که خدا به ما عطا کرده است و باید نعمت ها را شمارش کنیم.خدا به حضرت موسی(ع)فرمده است:((مرا محبوب مخلوقم کن))حضرت کفت:((چگونه؟))خدا فرمود:((نعمت های مرا به مردم بگو که به من علاقه مند میشوند.))
نعمت های پروردگار:
1-نعمت سلامتی.2-نعمت زیبایی.3-نعمت استعداد.4-نعمت پدر و مادر و... .
مثلا در نعمت سلامتی ، اگر خدا جای چشم و بینی را عوض میکرد یا هنگام غذا خوردن چانه تکان میخورد اما سر ثابت باشد و اگر به عکس بود چه میشد؟اگر انسان لب نداشت چگونه میتوانست شیر بخورد و حرف بزند یا فرزند را ببوسد و ... .
برای مثال دانشمندان میگویند : اگر آب دهان یک هزارم زیاد شود ، باید یک پاکت فریزر در گردن داشته باشیم و اگر به همان اندازه کم شود ، زبان به سقف دهان می چسبید . همان طور که خمشاهده میکنیم،نعمت آنقدر بیشمار و دقیق است که زبان از بیان آن عاجز است پس تشکری اندک در مقابل چنین نعمت هایی ، نماز است.بنابراین اولین راه جذب فلسفه نماز تشکر از خداست.
اگر سوال کنند:خدا چه نیازی به نماز ما دارد ؟ در پاسخ میگوییم :((خدا آنقدر فرشته دارد که او را شب و روز عبادت میکنند.ما هر چه روبروی خورشید باشیم،از خورشید نور و انرژی میگیریم،آیا خورشید به ما نیاز دارد یا ما به او نیاز داریم؟
3-بیان حقیقت و اهمیت نماز: نماز گفت و گوی با خداست. همین که پروردگار به ما اجازه داده است که با او سخن بگوییم،اهمیت دارد.مثلا اگر ملاقات خصوصی با مقامات دولتی داشته باشیم،یک افتخار بزرگ است که نصیب ما شده است . نماز ستون دین است . همه ی خیمه های دین،نماز است.در همه ی ادیان،نماز وجود داشت اما با کیفیت مربوط به دینشان،اولین چیزی که مورد پرسش قرار میگیرد ، نماز است،شرط قبولی همه ی عبادات نماز است.
4-بیان فواید دنیوی و اخروی نماز:
الف-ان الصلاه تنهی عن الفحشا و المنکر. یعنی هرکس لباس سفید بپوشد ، روی خاک و گل نمینشیند. (هرکس نماز میخواند کم تر مرتکب گناه میشود.)
ب-نماز، معراج مومن است . نماز هواپیمایی است که انسان برای اوج گرفتن با آن به سوی خدا میرود.
ج- رعایت حقوق مردم .
د-ریشه گناهان غفلت است و درمان غفلت نماز است .
ه-نظافت عمومی است.پنج یا سه بار وضو گرفتن و رعایت نظافت.
و-نماز مانند شیر است . (یعنی ما همه لبنیات را از شیر تهیه میکنیم پس هر چیز خوبی از نماز است.
5-ایجاد خوشایندی نسبت به نماز . نوجوانان باید خاطره خوشی از نماز داشته باشند. مانند:تفریح،اردو،دریافت هدیه و ...
.6 -به گارگیری شیوه های غیرمستقیم .(عدم زور و اجبار از سوی مدیران ، معلمان،پدران و مادران.)در نماز جوانان را امر و نهی نکنیم. برای مثال : بگوییم پسرم نماز خواندی؟این بهتر است تا بگوییم برو نماز بخوان.
7-استفاده از الگو های رفتاری.(پدر و مادر به فرزند میگویند:نماز بخوان اما خودش نماز را به جا نمی آورد.)در مدرسه مدیر و معلم فیزیک،ریاضی و ... باید در صف اول نماز باشند.خصوصا در سفرها ، اردوها ، مجالس مهمانی پدر و مادر باید الگوی فرزندان در نماز باشند.
8-افزایش گیرایی ، جاذبه و انگیزه های معنوی نماز.
الف-حضور با تبسم و شاداب والدین و معلمان در نماز.
ب-چادرهای رنگی و زیبا برای دختران و سجاده های زیبا برای پسران.
ج-استفاده از بوی خوش در محیط خانه و نماز خانه مدرسه.(نماز خانه مدرسه باید از اتاق کار مدیر بهتر باشد چون نماز خانه اتاق کار خداست.
د-اختصاص بهترین و زیباترین مکان برای نمازخانه.
ه-توجه به گرم و سرد بودن محیط نماز خانه.
و-قرار دادن وقت ملاقات براساس نماز.(بهد از نماز قرار بگذاریم و ... .)
ز-استفاده از امام جماعت جوان.(خوش سیما،خوش برخورد،خوش اخلاق،خوش لباس ،معطر و منظم.)
9-رعایت اصل اعتدال در نماز (نماز جماعت در مدرسه باید سریع باشد-بین دو نمازحتی المقدورسخنرانی نشود)
10-تنظیم وقت نماز بازنگ در کلاس ها وحرکت سرویسها(برای اینکه دانش آموزان مجبور نشوند یکی را انتخاب نمایند.)به عنوان مثال:زنگ مدرسه وقتی به صدا در میآیید،نماز جماعت برقرار است . یاتعدادی میرونددر نماز شرکت می کنند اما معلم با تعدادی دیگر کلاس درس را ادامه میدهد، مدیر باید در این امر به معلمان تذکر دهد،تا معلمان در نماز شرکت نمایند.(طواف خانه خدا در هنگام نماز تعطیل است.)
11-استفاده از اصل تشویق واعمال قدرت یا تنبیه.(باید بین کسانی که در نماز شرکت میکنند با آنهایی که در نمازحضور ندارندتفاوتی قائلشویم ،اردو جوائز...
برای تشویق نماز گزاران باشد.مثال کار بانک و تعیین جوائز.
در تشویق چه کاری انجام دهیم؟مدیر ،مربی پرورشی،دبیران،بایدبه دانش آموزان نمازخوان بگویند،سلام برتودختر وپسر نمازخوان،در نماز مارا فراموش نکنید و...تشویق همیشه نباید مادی وهمیشگی نباشد،تا امر تشویق عادی نشود.
12-اصل تکریم و شخصیت دادن به جوانان نمازخوان.
13-اصل مجاورت(در جوار مساجد ونمازخانه ها بهتر است کانون فرهنگی وورزشی وجود داشته باشد)
14-از معلمان خواسته شود به مناسبتی از اصل نماز صحبت کنند.
15-برقراری ارتباط با خانواده ووالدین وهماهنگی مدرسه با خانه.
16-استفاده از اصل مشارکت وهمکاری دانش آموزان(مربیان پرورشی به دانش آموزان، مسئولیت ستاد نمازو... به آنان واگذار کنند.)
17-بعضی از مراسم در نماز برگزار شود.(اهدا جایزه به معلم نمونه وبرتر علمی در نمازخانه صورت گیرد.)
18-تهیه بروشور وکتاب وجزوه ونشریه وسی دی در رابطه با نماز.
19-دعوت از افراد خوش صحبت با زبانی شیرین وجذاب.
20-تاثیر محیط مدرسه بر رفتار عبادی دانش آموزان.
سیمای نماز
نمازازمهمترین سفارشهای انبیاء بوده واز بارز ترین مصادیق عبادت است حضرت لقمان به فرزندش میگوید:((پسرکم ، نماز را برپا دار. نماز داروی نسیان و وسیله ذکر خداوند است.))
نماز نور چشم پیامبر عزیز است.نماز ، اهرم استعانت در غم ها و مشکلات است.خداوند میفرماید:((از صبر و نماز در مشکلات کمک بگیرید و بر آنها پیروز شوید.نماز،داروی رفع تکبر است.علی(ع)فرمود:((خداوند نماز را واجب کرد تا انسان را از کبر دور کند.))
نماز به منزله سر نسبت به تن میباشد. نماز کلید بهشت است.نماز،وسیله سنجش دین است.نماز،اساس دین است.نماز گناهان را از بین میبرد. در حدیث به نهری تشبیه شده که انسان روزی پنج بار در آن شست و شو میکند و دیگر چرکی باقی نمی ماند.
نماز،رابطه مخلوق با خالق است،انسان مادی را معنوی میکند و انسان را علاوه بر آشنا کردن با خدا با طبیعت نیز آشنا میسازد،با آب،با خاک،با قبله،طلوع،غروب و ... .
نماز،تنها عبادتی است که حتی در حال غرق شدن و جنگ هم ساقط نمیشود و برترین فریاد آزادگی انسان از سلطه قدرتمندان و اعلام بندگی در آستان خداوند است.
نماز،نگهداشتن سنت پیامبر است.
نماز،وسیله نزدیک شدن انسان به خداست.
نماز آخرین سفارش انبیاء و آخرین سفارش امام صادق(ع) پیش از وفات است که همه خویشاوندان و فرزندان را دور خود جمع کرد و توصیه نمود که هر که نماز را سبک شمارد،مشمول شفاعت ما در قیامت نخواهد شد.
نماز،برای اولیاء خدا شیرین و برای منافقان دشوار و بار سنگین است.
نماز،کوبنده شیطان است.
چند سوال وجواب
سوال:مگر خداوند به تشکر ما نیاز دارد؟
جواب:هرگز،قدردانی از یک لطف،ارزشی برای ماست ونشانه ی انصفاف ماست،نه اینکه نشان نیاز خدا به نماز ما باشد،اگر معلمی به شاگردش گفت:از زحمات من قدردانی کنید وخوب درس بخوانید،شاگرد نباید خیال کند که خوب درس خواندن او وقدردانی،مورد نیاز معلم است بلکه کمال شاگرد را می رساند.
سوال:اگر بناست از نعمت های الهی تشکر کنید،چرا حتما نماز بخوانیم؟
جواب:وقتی اصل لزوم تشکر را قبول کردیم،چگونگی آن باید طبق دستور باشد.وقتی مراجعه ی بیماری به پزشک،ضروری تشخیص داده شد،چگونه مصرف دارو،تابع دستور پزشک است.یک خلبان،همین که پرواز پذیرفت،در هر کجای دنیا که خواست،با برج مراقبت تماس بگیرد،باید به زبان انگلیسی سخن بگوید.پس نحوه ی تشکر را باید از دستور الهی و اولیای خدا فرا بگیریم.
سوال:تشکر در برابر نعمت ها درست،ولی آنکه در میان ناگواری ها زندگی میکند،او چرا باید تشکر کند؟
جواب:اولآ:بیشتر ناراحتی ها بدست خود ما فراهم می آید،مثلا با رعایت نکردن بهداشت مریض می شویم،وبا درس نخواندن وتنبلی،دچار رکود در زندگی میگردیم،درانتخاب دوست، دقت نمیکنیم،گرفتار می شویم و...
ثانیا:ناگواری ها هم خوب است،چرا که انسان را به تلاش وا میدارد و استعدادها را شکوفا می سازد.
ثالثا:تلخی ها را باید در کنار شیرینی ها حساب کرد وبلاها را در کنار نعمت های بی شمار دید.
رابعا:گاهی سختی ها و بلاها باعث کمال روح وصیقل خوردن جان وسبب ترقی معنوی می شود ودل ها از غیر خدا بریده،به او متوجه می شود.
ترک نماز
ترک نماز ،قطع رابطه کردن با آفریدگار هستی است واین در دنیا وآخرت ، عواقب تلخی دارد .در قیامت اهل بهشت از دوزخیان می پرسند : چه چیز شما را روانه جهنم کرد ؟یکی از پاسخهای شان این است که ما پایبند به نماز نبودیم .(لم نک من المصلیّن) 1
در جای دیگر ،به نماز گزارانی که نسبت به نماز شان سهل انگار و بی اعتنا هستندو گاهی می خوانند وگاهی نمی خوانند ،می گوید :وای بر آنان:(فویل للمصلیّن الذین هم عن صلاتهم ساهون .)2
رسول خدا (ص) فرمده است هر که از روی عمد وبا توجه نماز را رها کند ،از اسلام خارج شده و کافر است. و نیز فرموده است :مرز میان اسلام وکفر ،چیزی بیش از رها کردن نماز نیست.
سبک شمردن نماز: ارزش گذاری به نماز ،نشانهایمان به خداست و بی اعتنایی،دلیل ضعف عشق و علاقه به معنویّات است.
حضرت علی (ع)فرمود:
سارق ترین و دزد ترین افراد ،آنانند که از نمازشان بکاهندو بدزدند.
در جای دیگر فرمود :کسانی که نماز را سبک می شمرند ،مانند زنانی هستند که سقط جنین میکنند ،نه میتوان آنان را حامله نامید و نه می توان به آنان بچه دار گفت.
و نیز فرمود :کسیکه نماز را سبک شمارد وضایع کند ،نسبت به غیر نماز ، تضییع بیشتری خواهد داشت.
پیامبر اسلام (ص)فرمود :آن که نماز خود را تباه سازد ،در قیامت در کنار قارون وهامان خواهد بود .وای بر کسی که از نماز خود مواظبت نکند...ونیز:کسی که نماز را سبک شمارد ،خداوند برکت و بهره و خیر را از عمر و مال او بر می دارد ، پاداش کارهای او را از بین می رود ،دعاهایش مستجاب نمی شود ،هنگام مرگ،با احساس گرسنگی و تشنگی و ذلت مخصوصی از دنیا می رود ،در برزخ،شنگنجه وظلمت و فشارمیچشد .و در قیامت حساب سختی از او کشیده می شود.
وفرمود: هر که نماز را سبک شمارد ،از امت من نیست.
ازپیامبراکرم (ص)نقل شده است که:همین که انسان در نماز به غیر خدا توجّه می کند ،آیا به بخشندهایغیراز مندل بسته ای ؟بخشنده ترین کس منم ...اگر توجّه به من داشته باشی ،من فرشتگانم به تو توجّه داریم ...
آداب نماز
رعایت نکاتی که به آداب نماز مربوط میشود(همچن مسواک،نظافت،توجه به خدا و ...)در کمال این عبادت موثر است .
امام باقر (ع) فرموده است :در نماز ،توجه به خدا داشته باش ،زیرا از نماز ،آن مقدار قبول میشود که با توجه خوانده شود .
سپس حضرت می فرماید:هنگام نماز ،با دست وسر وصورت خود بازی مکن ،زیرا همه ی این کارها ،سبب نقص نماز می شود ،در حالت کسالت و خواب سنگینی مشغول نماز مشو ،زیرا چنین نمازی ،از آن منافقان است .در حدیثی ازپیامبرنقل شده : دو رکعت نماز انسان با تقوا ،برتر ازهزار رکعت نماز فرد لاابالی است.
امام صادق (ع) میفرماید:هنگام نماز ،از دنیاو آنچه در آن است مآیوس شو وتمام توجهت را به خدا قرار ده به یاد روزی باش که در برابر دادگاه عدل الهی قرار می گیری .
آثار وبرکات عبودیت و بندگی
1-احساس غرور وافتخار : امام سجاد (ع) در مناجات خود میفرماید :
همین افتخار مرا بس که بنده ی تو باشم .
2ـ احساس قدرت :همینکه کودک دستش در دست پدری قوی ومهربان بود،احساس قدرت می کند،اما اگر تنها شد هر لحظه ترس ودلهره دارد که دیگران او را آزار دهند.
انسانی که متصل به خدا شد در برابر ابر قدرتها و طاغوتها و مستکبرین احساس قدرت می کند.
3-احساس عزت:عزت به معنی نفوذناپذیری است.درمکتب انبیا تمام عزتها از آن خداست،چنانکه همه ی قدرتها از اوست،لذا قرآن از کسانی که سراغ غیرخدا می روند انتقاد میکند که آیا از غیر خدا عزت می خواهید؟
طبیعی است که اتصال به عزیز مطلق و قدرت بی نهایت به انسان عزت میدهد.چنانکه کلماتی همچون الله اکبر طاغوتها را در نزد انسان حقیر و او را در برابر آنها عزیز می کند.
لذا قرآن بما دستور می دهد که در سختیها و مشکلات از نماز وعبادت کسب قدرت و قوت کنید: ((از صبر ونماز در برخورد با مشکلات نیرو بگیرید.))
اولیاء خدا نیز در مقاطع حساس خود را با نماز تقویت می کردند.
عصر روز نهم محرم در کربلا،لشگر یزید به خیمه گاه امام حسین(ع) حمله کرد.امام فرمودند:یک شب جنگ را به تاخیر بیندازید که من نماز را دوست دارم و می خواهم امشب را تا صبح به عبادت بپردازم.
بندگان صالح خدا نه فقط نمازهای واجب که نمازهای مستحب را دوست می دارند.زیرا نماز نافله نشانه ی عشق به نماز است.نماز واجب را چه بسا انسان از ترس قهر خدا بخواند ولی در نماز مستحب ترس مطرح نیست عشق مطرح است.
آری هر کس که کسی را دوست دارد میل دارد بیشتر با او حرف بزند ودل از او نمی کند.چگونه ممکن است انسان ادعا کند خدا را دوست دارد ولی حال حرف زدن با او را ندارد.
البته این بی رغبتی به نماز و نافله بی دلیل نیست بلکه طبق روایات گناه در روز توفیق نماز شب و نافله سحر را می گیرد.
بهر حال آنکه نافله نمی خواند فضلی ندارد که انتظار تفصل از خداوند داشته باشد.چنانکه کسی که در انتظار ظهور مصلح است باید صالح باشد.
البته نمازهای نافله نقصهای نماز واجب را نیز جران می کند.
شخصی از امام معصوم پرسید:من در نماز حضور قلب ندارم و از برکات نماز بی بهره ام چه کنم؟حضرت فرمودند:بدنبال نمازهای واجب نماز نافله بخوان که کاستیهای آنرا جبران می کند وسبب قبولی نماز واجب می گردد.
بخاطر همین آثار وبرکات است که اولیاء خدا نه تنها به نمازهای واجب بلکه به نمازهای مستحب توجه زیادی داشتند واز آنجه مانع و مزاحم این سیر معنوی پرواز روحی می گشت دوری می کردند،مانند:پرخوری،پرحرفی،پرخوابی،لقمه حرام،لهو ولعب وسرگرم شدن به دنیا،که انسان را از حال عبادت می اندازد و نماز را بر او سنگین می کند.چنانکه قرآن می فرماید:
((همانا نماز سنگین است مگر برای خاشعان))
ارزیابی ازمیزان تاثیرگذاری راه حل اجراشده:
بعد از اجرای مراحل و شیوه های بیان شده از دانش آموزان نظرسنجی صورت گرفته شد که با عنایت و لطف الهی،این طرح از جانب کادر و دانش آموزان و اولیا آنان مورد استقبال قرار گرفت.در نامه های دریافت شده از دانش آموزان دریافتیم فعالیت های انجام شده در راستای جذب دانش آموزان به نماز مفید واقع شده است . مواردی از نامه های دانش آموزان در فصل آخر ضمیمه شده است.
نتیجه گیری:
در انتها چون تاثیر مثبت پژوهشم را با عنایت الهی مشاهده نمودم بر این شدم که با تمام وجود این روش و شیوه را به عنوان یک تکلیف شرعی در سالهای آتی ادامه دهم تا در پناه الطاف الهی ، فریضه نماز در تمامی جوامع و مدارس و منازل مسلمانان انجام شود و در آینده ی نزدیک شاهد آن باشیم که هیچ فرد مسلمان نیاز به تذکر در این زمینه نداشته باشد و این واجب الهی سبب شود تا مابقی فروعات دینی به صورت عملی و درست صورت گیرد و در راستای زمینه سازی برای ظهور و فرج حضرت مهدی(ع) مفید واقع شود.
انتقادات و پیشنهادات:
در طی پژوهش خود با شیوه های موثر در جذب نماز آشنا شدم که در زیر به برخی از آنان اشاره می نمایم:
1-با توجه به حجم سنگین مطلب کتاب دین و زندگی که موجب کمبود وقت در راستای جذب دانش آموزان به احکام شرعی و آداب دین ، از مولفین محترم کتب دینی خواهشمندم در راستای حل این مسئله اقداماتی صورت بگیرد.
2-عدم توجه کادرهای ادارات دولتی و غیر دولتی به نماز اول وقت موجب باز ماندن افراد زیادی از نماز شده است، خواهشمند است در این راستا اقداماتی صورت بگیرد.
3-اختصاص بودجه جهت هرچه با شکوه اجرا کردن نماز از سوی وزارت آموزش و پرورش.
4-تنظیم شدن جلسات اداری و شورا های مدارس جهت مغایرت نداشتن با وقت نماز اول وقت.
5-شرکت مدیران و معاونین و... در صفوف نماز جماعت.
ارزیابی از میزان اعتبار اقدام انجام شده:
برای تعیین روایی و اعتبار اقدامات انجام شده ، ضمن اینکه در تعیین روش و اجرا از نظرات همکاران استفاده شده است ، در زیر نظرات آنان را اخذ و ثبت نموده ام:
1-اینجانب.......................سمت.........................سابقه.................با مدرک تحصیلی......................راه حل و روش اجرا شده توسط خانم.................را تایید میکنم.
2-اینجانب.......................سمت.........................سابقه.................با مدرک تحصیلی......................راه حل و روش اجرا شده توسط خانم.................را تایید میکنم.
3-اینجانب.......................سمت.........................سابقه.................با مدرک تحصیلی......................راه حل و روش اجرا شده توسط خانم.................را تایید میکنم.
4-اینجانب.......................سمت.........................سابقه.................با مدرک تحصیلی......................راه حل و روش اجرا شده توسط خانم.................را تایید میکنم.
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه...............................................................................
توصیف و تبیین مسئله......................................................
اهمیت مسئله....................................................................
فصل دوم
جمع آوری اطلاعات برای تشخیص بهتر مسئله.......................
فرم مشاهده.......................................................................................
فرم مصاحبه......................................................................................
فرم پرسش نامه................................................................................
فصل سوم
ریشه یابی عوامل.............................................................................
تجزیه و تحلیل اطلاعات.............................................................
فصل چهارم
تفکر و ارائه راه حل مناسب........................................................
فصل پنجم
اجرای راه حل با ذکر جزئیات....................................................
فصل ششم
ارزیابی از میزان تاثیرگذاری راه حل اجرا شده......................
فصل هفتم
ارزیابی از میزان اعتبار اقدامات انجام شده............................
فصل هشتم
نتیجه گیری،انتقادات و پیشنهادات.........................................
فصل نهم
منابع وماخذ..................................................................................
فصل دهم
ضمائم:
نماز جماعت................................................................................
فواید نماز.....................................................................................
آثاروشگفتی ها ی علمی نماز..................................................
عکس،بروشور و فیلم.................................................................
منابع وماخذ:
قرائتی،محسن،تفسیر نماز،چاب دوم،بهار1375
قرائتی،محسن،پرتویی از اسرار نماز،چاپ اول،1384
قرائتی،محسن،114 نکته درباره نماز،چاپ هجدهم،1382
وزارت آموزش وپرورش،راه خوشبختی،چاپ سوم،1382
احمدی گورجی،ذبیح ا...،گلچین احمدی،چاپ پنجم،1382
طهماسبی،احمد،شیوه های رفتار با جوانان،چاپ هفتم،1384
اسکندری،حسین،آیه های زندگی،چاپ اول،1381
بهشتی،ح،نماز چیست،نشر فرهنگ اسلامی
بهتاش،یدالله،چهل سخن،چاپ دوم،1372
نماز جماعت:
آیین اسلام بعد از اجتماعی مهمی برخوردار است و با عنایت به برکات آثار وحدت و تجمع و یکپارچگی ،در بسیاری از برنامه هایش بر این بعد،تکیه و تاکید کرده است.
برگزاری نمازهای روزانه واجب نیز به صورت جماعت و گروهی،یکی از این برنامه هاست.در اینجا به اهمیت((نماز جماعت)) و آثار گوناگون آن اشاره میکنیم:
اهمیت نماز جماعت
غیر از آثار فردی و اجتماعی نماز جماعت (که به آنها اشاره خواهد شد.)پاداش های عظیمی برای آن بیان شده که در اینجا به بعضی از روایات،اشاره میشود.
از رسول خدا(ص)نقل شده است که:((من سمع النداء النداء فلم یجبه من غیر عله فلا صلاه له))
نماز کسی که صدای اذان را بشنود و بی دلیل،در نماز جماعت مسلمانان شرکت نکند،ارزشی ندارد.
در حدیث،نماز جماعت به منزله تحقیر خداوند به شمار آمده است:((من حقره فانما یحقر الله))
شرکت دائم در نماز جماعت ، انسان انسان را از منافق شدن بیمه میکند و برای هر گامی که به سوی نماز جماعت و مسجد برداشته است.
همین که کسی برای شرکت در نماز جماعت از منزل خارج میشود یا در مسجد در انتظار نماز جماعت ، هر چه بیشتر باشد ، پاداش کسی را دارد که در این مدت،به نماز مشغول بوده است.
تعداد حاضران در نماز جماعت،هر چه بیشتر باشد،پاداش آن بیشتر است.این کلام رسول خدا(ص)است که فرمود:((ما کثر فهو احب الله))
آثار نماز جماعت
بر پایی فریضه های دینی به صورت دسته جمعی،غیر از پاداش فرائان در زندگی فردی و اجتماعی امت مسلمانان نیز آثار مثبت فراوان دارد.مانند:آثار معنوی،آثار اجتماعی،آثار سیاسی،آثار اخلاقی و تربیتی.
